 |
Sa cheija
de Sant'Alvara
de Ignazio Lecca
|
|

Istende a su chi b'est iscrittu in una lapide de marmaru posta
affacca a s'intrada, sa cheija de sant'Alvara est istada fraigada in su 1281 pro grascia
de s'Arcivescovo de Casteddu, unu tzertu Gallo, chi a tempu sou in cussu logu bi fit
istadu comente eremita.
AD HONOREM.DEI.ET.BEATE
BARBARE.MARTIRIS:PreSENS.ECClesIA.EST
CONTSrVCTA.SVB.ANNO DOmiNICE
INCARNATIONIS.M.CC.LXXX.I
INDICCIONE.VII.DomiNO GALLO
KaLLARitane.ECCLesIE.PreSvLI.RESIDENTE
EG.FRatrEGUANTINO.HMIGA.PreFATUM
LOCUM.COHEREMITAS.SUOS.
EODEM.TEMPORE.GUBERNATORE.
S'antiga pianta de sa cheija est fatta a fromma rettangulare, comente
paret chi l'appat fatta fraigare
s'arcivescovo chi fimus nende. Dae carchi restu alu in pees, si podet notare sa moda de
fraigare a sa romana, e infattis est romana siat sa fatzada de dainnanti siat una fatzada
de fiancu,dae custos muros betzos, a lu cherrere, si podet torrare a su tempus de su
fraigu. Pius e pius 'ortas sa cheija est istada accontzada, in unu accontzu de su
1739 est istada aggiunta una cupola; ma no est siguru, ca b'est chie affrimmat chi est
istada custa puru fraigada a su tempus de Gallo.
In su porticu de dainnanti in su deghessettesimu seculu est istadu fraigadu unu
campanile a vela. Comente fia nende dae innanti, sa cheija est istada accontzada maigantas
'ortas, accontzos chi bi cheriana ma chi hana guastadu sa presenzia originaria de
sa cheija. Sos fraigamuros, onzi 'orta chi hana acconzu carchi cosa in sa
cheja hana lassadu sa frimma issoro cun tottu sos contos de s'accontzu, in lapides de
marmaru chi poi hana muradu in sa fatzadas gai chi como ischimus pius o mancu tottu de
s'istoria muraria de su monumentu.
In unu pabiru de su 1355 agattadu in s'archiviu de su re de
Aragona e pubblicadu dae sa Cancelleria de su re Alfonso IV su bonu, sos padres
Basilianos faghen domanda a su re de lis dare sa cheija de Sant'Alvara "sita in
Caputerra insula Sardinie". Est meda probabile, segundu s'ipotesi de O.Schiena,
chi sa cheija siat istada in manu a sos padres Basilianos carchi seculu prima.
In su seculu XVII sa cheija isteit iscambiada dae s'arcivescovo de Casteddu, chi la deit a
sos Padres Minores Convituales in cambiu de sa cheija de S.Maria de Uta.
Retzeit sa cheija in numene de sos padres minores su padre Tomas
Polla. Custu padre a su tempus fit istadu jamadu dae sa zente de Cabuterra pro aer cura de
sas animas issoro; in cussa pero s'immalaideit de una frebba mala e morzeit conclamadu che
santu, in Casteddu su 29 de Cabidanni de su 1663.
Custa santa no est sa sant'Alvara de Nicodemia, chi si adorat in ateros logos, ma una
martire casteddana okida a trint'annos, e sos de sa zona la festeggiana a ultimos de
Lampadas.
In su 1624 Serafini Esquirro iscriet in "Santuario de Caller, y
verdadera historia de la invencion de los cuerpos santos hallados en la decha ciudad y su
arcobiscobado" chi su chi bi fit restadu de su corpus de custa santa l'haiana
agattadu in sa tumba de santa Restituta su 23 de Lampadas de su 1620.
S.BARBARA V.ET
M.Q.VIXIT ANNIS
XXX
(Santa Barbara Virgo et Martir, quae vixit annis triginta)
Gai puru J.F.Carmona in "Alambancas de los santos de
Sardena" inue torrat a leare su chi bi fit iscrittu subra 'e sa lapide de sa
tumba de sa Santa.
Una istoria pius cumpleta subra sa vida de custa Santa est istada iscritta dae Bonfant; in
su liberu sou "Triumpho de los santos de Renyo de Sardena" isse narat
chi fit naschida in Casteddu e fit cumpanza de Santa Restituta e comente custa isteit
arrestada e cundannada ca si fit declarada cristiana.
Isteid cundannada e finire iscabitzada , ma sos addetos a s'opera, timende carchi motivu
de malumore dae parte de sos suos che la oghini in unu monte accurzu a Casteddu.
In cue l'iscabitzeini e dae sa die su monte cambiet numene e como enit jamadu "iscabitzada"
Bonfant narat chi in cussu logu bi haiat una funtana chi no daiat mai e chi appena sa
conca de
sa santa che faleit intro sa 'ena torreit a dare aba.
In memoria de su miraculu, eremitas chi istaiana in cussu monte fraigheini una capella
propriu accurzu a sa funtana.
Sos cristianos de tando remonzeini su corpus e l'interreini in sa tumba de Santa
Restituta. Sa funtana chi fimus nende b'est alu ed est a pagos metros dae sa cheija e sa
zente li hat postu su numene "s'iscabitzada".
Sos contos narana chi tottu sos chi 'enini a sa cheija, prima de bufare in sa
funtana deven faghere una rughitta cun duos biculos de linna unu infiladu in s'ateru a
mesania e la deven ponnere subra sas pedras de sa funtana mantessi, ca si no, cussos chi
buffan chena aere fattu sa rughitta sun suggettos a ruere e a si fagher male torrendesiche
a domo issoro.
Tramunu de Giovanni Falconi
Cenni storici sul
territorio di Poggio dei Pini
